نگرانی‌ها در مورد قلدری در بین کودکان و نوجوانان به عنوان یک مشکل رو به رشد و مخاطره‌آمیز روز به روز بیشتر شده است. قلدری تعریف می‌شود به عنوان رفتاری پرخاشگرانه که به منظور آسیب‌رساندن یا ارعاب کسی که در مقابل آن ضعیف‌تر یا آسیب‌پذیرتر است، انجام می‌شود. این نوع رفتارها می‌توانند از انواع مختلفی باشند، از جمله سوءاستفاده‌های فیزیکی، کلامی یا عاطفی. قلدری و زورگویی می‌تواند در محیط‌های حضوری یا آنلاین و در دنیای واقعی رخ بدهد.
تأثیرات قلدری بر سلامت روان و رفاه کودکان و نوجوانان بسیار جدی است. کسانی که تحت قلدری قرار می‌گیرند، ممکن است با مشکلات اضطراب، افسردگی، افت‌درجه عزت‌نفس و حتی افکار خودکشی مواجه شوند. علاوه بر این، از نظر جسمانی نیز ممکن است به شکل‌های مختلفی نظیر سردرد، دردهای معده و اختلالات خواب دچار مشکل شوند. همچنین کودکانی که به عنوان قلدر ایفا نقش می‌کنند نیز خود در خطر قرار می‌گیرند و ممکن است مشکلاتی مانند مشکلات در ارتباطات، عملکرد تحصیلی و اجتماعی، و حتی مشکلات قانونی در آینده به وجود آورند.
علت زورگویی کودکان چیست؟
علل و دلایل متعددی ممکن است در بروز قلدری و زورگویی در کودکان دخیل باشند. برخی از این عوامل عبارت‌اند از:
- محیط خانوادگی: محیط خانواده با اهمیت است، زیرا کودکانی که در خانواده‌های ناپایدار، بدون حمایت یا محیط گرمایی بزرگ می‌شوند، ممکن است رفتارهای قلدری را یاد بگیرند و یا خود به عنوان قربانی قلدری در خانه قرار گیرند.
- فشار همسالان: فشارهایی که از سوی همسالان و گروه‌های اجتماعی به کودکان وارد می‌شود، می‌تواند باعث تحمیل رفتارهای قلدری و زورگویی شود. برخی از کودکان به دنبال جلب توجه و پذیرش همسالان خود، به رفتارهای قلدری روی می‌آورند.
- عزت نفس پایین: کودکان با عزت نفس پایین ممکن است به قلدری و زورگویی متوسل شوند تا خود را در نگاه دیگران قوی‌تر و قدرتمندتر نشان دهند.
- فقدان همدلی: کودکانی که ناتوان در درک احساسات دیگران هستند و نمی‌توانند با آنها همدلی کنند، ممکن است به قلدری روی آورده و از دیگران سوءاستفاده کنند.
- الگوهای آموخته شده: بعضی از کودکان رفتارهای قلدری را از نمونه‌هایی که در زندگی خود دیده‌اند (مانند والدین یا سایر افراد نزدیک) آموخته‌اند و در روابط با دیگران به کار می‌برند.
- عوامل فرهنگی و اجتماعی: برخی از فرهنگ‌ها و جوامع ممکن است رفتارهای قلدری را تأیید یا تشویق کنند، که باعث افزایش این نوع رفتارها در بین کودکان می‌شود.
عدم کنترل زورگویی در کودکان
کنترل قلدری و جلوگیری از تأثیرات منفی آن بر کودکان بسیار حائز اهمیت است. در صورتی که زورگویی بدون کنترل ادامه یابد، ممکن است به عاملی مخرب در شخصیت کودکان تبدیل شود. در ادامه به عواقب عدم کنترل زورگویی در سنین کمتر اشاره می‌شود:
- افت عملکرد تحصیلی: قلدری می‌تواند بر عملکرد تحصیلی کودکان نیز تأثیر منفی بگذارد. قربانیان زورگویی ممکن است در تمرکز و حضور منظم در مدرسه مشکل داشته باشند و حتی ممکن است از تحصیل دست بکشند.
- اثرات دراز‌مدت: قلدری می‌تواند اثرات طولانی‌مدتی بر سلامت روانی و رشد اجتماعی کودکان داشته باشد. قربانیان ممکن است در ایجاد روابط سالم مشکل داشته باشند و حتی ممکن است به اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) مبتلا شوند.
- تأثیر بر جامعه: قلدری نه تنها برای افراد درگیر مضر است، بلکه بر کل جامعه نیز تأثیر دارد. می‌تواند به فرهنگ خشونت کمک کند، کلیشه‌های منفی را ترویج کند و نابرابری‌های اجتماعی را تداوم بخشد.
برای پیشگیری و کنترل قلدری، بسیار مهم است که به دلایل اصلی این رفتارها رسیدگی شود. این شامل آموزش کودکان در زمینه همدلی، احترام و ارتباط مثبت، و همچنین پرورش یک محیط و جامعه حمایتی و فراگیر است. بزرگسالان همچنین وظیفه دارند رفتار قلدری را تشخیص دهند و نسبت به آن عکس‌العمل مناسب نشان دهند. با همکاری یکدیگر می‌توانیم محیطی امن و سالم برای رشد و شکوفایی همه کودکان ایجاد کنیم.
با کودک زورگو چگونه رفتار کنیم؟
برخورد با کودکانی که به قلدری می‌پردازند، می‌تواند برای والدین چالش‌برانگیز باشد. اما برای جلوگیری از تشدید این رفتارها، اقدامات مناسب و به موقع از اهمیت بالایی برخوردارند. در این راستا، چند نکته مهم برای والدین برای برخورد با کودک قلدر آورده شده است:
- ارتباط با فرزند: اولین قدم برای مقابله با رفتار قلدری فرزند، صحبت کردن با او در مورد رفتارها و تأثیر آنها بر دیگران است. درک علت پشت این رفتارها مانند ناامیدی، ناامنی یا تمایل به جلب توجه از مهمترین نکات است.
- انتظارات روشن: فرزندتان باید به طور واضح متوجه شود که رفتار قلدری و زورگویی قابل قبول نیست و مورد تحمل قرار نخواهد گرفت. عواقب احتمالی این رفتارها باید برای او واضح شود، مانند از دست دادن امتیازات یا تحریم برخی از مزایا به مدت معین.
- آموزش همدلی و احترام: به کمک همدلی و احترام به دیگران، به فرزند خود کمک کنید تا آگاه شود که رفتارهای او چگونه بر دیگران تأثیر می‌گذارد. آنها را تشویق کنید تا با در نظر گرفتن احساسات دیگران عمل کنند و از زاویه دید قربانی هم رفتارها را درک کنند.
- بهره‌گیری از مشاوران: اگر رفتار قلدری فرزندتان ادامه دارد، می‌توانید از مشاوران مدرسه، مشاوران درمانی یا دیگر متخصصان کمک بگیرید. آنها می‌توانند با ارائه راهنمایی و حمایت، به کودک شما در غلبه بر رفتار قلدری کمک کنند و به او مهارت‌های اجتماعی سالم آموزش دهند.
پرداختن به رفتار قلدری به صبر و ثبات نیاز دارد و والدین باید مداومت در این امر را داشته باشند. همچنین آنها می‌توانند با آموزش کودکان در مدیریت احساسات و حل تعارض‌ها به روش‌های سالم، از قلدری جلوگیری کنند. مدارس نیز با اجرای سیاست‌ها و رویه‌هایی که به این موضوع رسیدگی کنند و با ارائه منابع و حمایت به دانش‌آموزان تحت تأثیر قلدری، می‌توانند نقش مهمی در پیشگیری از قلدری ایفا کنند.